مضرات میکروپلاستیک ها بر انسان و محیط زیست

سفر بی‌پایان ذرات پلاستیکی در طبیعت
دکتر مومنی ها با اشاره به پراکندگی گسترده این ذرات افزود: میکروپلاستیک‌ها حتی در دورافتاده‌ترین نقاط زمین—از قطب شمال تا اعماق اقیانوس‌ها، کوهستان‌ها و خاک—پیدا شده‌اند. این ذرات سبک و ریز به‌سرعت در جریان باد و آب جابه‌جا می‌شوند و می‌توانند در هر نقطه‌ای از کره زمین رسوب کنند.

تهدید برای چرخه غذایی و حیات دریایی 
دکتر مومنی‌ها درباره اثرات این ذرات بر موجودات آبزی توضیح داد: موجودات ریز دریایی این ذرات را با غذا اشتباه می‌گیرند و می‌بلعند. این آلودگی بعدتر از طریق زنجیره غذایی به ماهی‌ها و در نهایت به غذای انسان منتقل می‌شود. درواقع، آنچه امروز در غذاهای دریایی مصرف می‌کنیم، می‌تواند حاوی همین ذرات پلاستیکی باشد.

اثرات پنهان بر خاک و حیات گیاهی

وی درباره آسیب‌های کمتر شناخته‌شده در خاک گفت: میکروپلاستیک‌ها ساختار خاک را تغییر می‌دهند، روی تخلخل و نگهداشت آب اثر می‌گذارند و می‌توانند حاصلخیزی خاک را کاهش دهند. این ذرات همچنین به جانوران مفید خاک، مانند کرم‌های خاکی، آسیب می‌زنند. علاوه بر آن، الیاف مصنوعی موجود در پوشاک و گردوغبار شهری بر برگ گیاهان می‌نشینند و فرآیند فتوسنتز را مختل می‌کنند.

مسیرهای ورود به بدن انسان
 وی درباره مسیرهای مواجهه انسان با این ذرات گفت:
بلع از طریق غذا و آب‌های بسته‌بندی‌شده، استنشاق گردوغبار شهری و ذرات حاصل از سایش لاستیک خودرو، و حتی تماس پوستی با ظروف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی از مهم‌ترین مسیرهای ورود این ذرات به بدن انسان هستند.

حذف‌ناپذیری پلاستیک‌ها و دشواری مدیریت بحران
 دکتر مومنی‌ها با نگاهی واقع‌بینانه ادامه داد: به‌دلیل رشد جمعیت، صنعتی‌شدن و وابستگی گسترده به بسته‌بندی‌ها و الیاف مصنوعی، حذف کامل پلاستیک‌ها عملاً ممکن نیست. هر سال حجم عظیمی پسماند پلاستیک تولید می‌شود، اما تنها حدود پنج درصد آن بازیافت می‌شود. بنابراین مدیریت این بحران پیچیده، زمان‌بر و بسیار دشوار است.

ترکیبات شیمیایی مضر و تهدیدهای سلامت انسان
 دکتر مومنی ها همچنین درباره پیامدهای شیمیایی این ذرات بر بدن انسان توضیح داد:  موادسازنده پلاستیک مانند فنول‌ها و فتالات‌ها می‌توانند موجب اختلالات غدد درون‌ریز، التهاب سلولی و استرس اکسیداتیو شوند. نانوپلاستیک‌ها حتی توان عبور از سدهای زیستی مانند سد خونی–مغزی را دارند و می‌توانند ریسک بیماری‌های جدی را افزایش دهند.

پیام پایانی: تغییر سبک زندگی برای کاهش مواجهه
 دکتر مومنی‌ها در بخش پایانی گفت‌وگو با تأکید بر نقش رفتارهای فردی و اجتماعی در کاهش آلودگی پلاستیکی گفت: استفاده روزمره از پلاستیک را تا حد امکان کاهش دهیم. برای خرید نان از پارچه‌های نخی و کیسه‌های پارچه ای استفاده کنیم و در خانه و محل کار، ظرف‌های پلاستیکی را با گزینه‌های ایمن‌تر مثل شیشه یا استیل جایگزین کنیم.